AK Parti İmzaladı: Yeni Kanun Teklifi TBMM’de

AK Parti milletvekillerinin imzasını taşıyan kapsamlı bir kanun teklifi, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanlığı’na sunuldu. “Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” adını taşıyan bu teklif, döviz, kıymetli madenler, vergi ve teşvikler gibi birçok alanda köklü değişiklikler öngörüyor.

Türk Parasının Kıymetini Koruma Kanunu’nda Yeni Yetkiler

Teklifle birlikte Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun’da önemli bir değişiklik yapılıyor. Buna göre, kambiyo (döviz), nakit, hisse senedi ve tahvil alım satımı, kıymetli maden ve taşların alım satımı, rafinajı, ayrıca bu tür eşya ve kıymetlerin, ticari senetlerin ve ödeme araçlarının yurt dışına çıkarılması veya yurt içine sokulması gibi konularda Cumhurbaşkanı’na düzenleme ve sınırlama yetkisi veriliyor. Bu yetki, Türk parasının değerini koruma amacı taşıyor.

İzinsiz Faaliyetlere Ağır Cezalar

Kanun teklifi, söz konusu eşya ve kıymetlerin izinsiz olarak yurttan çıkarılması veya yurda sokulması durumunda ciddi yaptırımlar getiriyor. Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu kapsamında suç veya kabahat sayılmaması halinde, kişiye eşya veya kıymetin rayiç bedelinin yarısından iki katına kadar idari para cezası uygulanacak. Teşebbüs aşamasında kalan fiillerde ceza yarı oranında indirilecek.

Ayrıca, faaliyet izni veya yetki belgesi almadan yetkisiz şekilde faaliyette bulunanlar, 50 bin liradan 250 bin liraya kadar idari para cezasıyla karşılaşacak. Bu tür iş yerlerinin tüm faaliyetleri bir ay süreyle durdurulacak. Tekrar eden yetkisiz faaliyetlerde para cezası üst sınırdan uygulanacak ve eğer iş yerinin sadece yetki gerektiren faaliyetler için açıldığı anlaşılırsa, tüm faaliyetler süresiz olarak durdurulacak ve yine üst sınırdan ceza kesilecek. Bu durdurma işlemleri, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın talebi üzerine valiliklerce yerine getirilecek.

Kesinleşen idari para cezalarına, tahsil tarihine kadar gecikme faizi uygulanacak. Aynı kabahatin 5 yıl içinde tekrarlanması halinde cezalar iki katına çıkarılacak.

Faaliyet İzinleri ve Ücret Tarifeleri Yeniden Düzenleniyor

Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı doğrultusunda, Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan izin alınması zorunlu olan faaliyetler yeniden belirleniyor. Buna göre, ticari amaçlı döviz alım satımı, Borsa İstanbul A.Ş. Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasası’nda üyelik, kıymetli maden rafinajı ve Kimberley Süreci Sertifika Sistemi kapsamında faaliyet göstermek için Bakanlık’tan izin alınması gerekecek.

Mevzuat kapsamında izin verilen anonim şirketlerin belirlenen ekonomik amaçlara aykırı faaliyette bulunması durumunda, Bakanlık izinleri iptal etmeye yetkili olacak. Ticari amaçlı döviz alım satımı yapan şirketler için ise faaliyet yürütülen il ve ilçelerin büyüklüğü, nüfusu, ticaret ve turizm hacmi gibi ölçütler dikkate alınarak faaliyet bölgeleri belirlenebilecek.

Kanun teklifi, ticari amaçlı döviz alım satımı, kıymetli madenler ve rafinaj faaliyetleri için verilen faaliyet izinlerine yönelik ücret tarifelerini de hüküm altına alıyor. Bu şirketlerin pay devirlerinde de, devralınacak pay oranına göre ücret alınacak. Ancak veraset yoluyla intikal eden paylar, mahkeme kararı kaynaklı pay devirleri veya eş, altsoy, üstsoy, kardeş arasındaki pay devirlerinde ücret alınmayacak. Tahsil edilen ücretler vergi dairelerine yatırılacak ve her yıl yeniden değerleme oranında artırılacak. Cumhurbaşkanı, bu ücret tarifelerini iki katına kadar artırma veya yarısına kadar indirme yetkisine sahip olacak.

Vergi Usul Kanunu’nda ve Diğer Kanunlarda Değişiklikler

Vergi Usul Kanunu’nda yapılan değişiklikle, elektronik yoklama fişleri (koordinat ve fotoğraf içeren) için polis, jandarma, muhtar veya ihtiyar meclisi üyelerinin imzası aranmayacak.

Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) taşra teşkilatı personelinin fazla mesai ücretleri de artırılıyor. Daire dışında icra, tahsilat, yoklama ve vergi denetimi yapan personele ödenecek fazla çalışma ücreti gösterge rakamı 160’tan 300’e yükseltiliyor. Ayrıca, fazla mesai ödenebilecek personel sayısı GİB taşra teşkilatının toplam memur ve sözleşmeli personel sayısının yüzde 20’sinden yüzde 40’ına çıkarılıyor.

Katma Değer Vergisi Kanunu’nda yapılan değişiklikle, Vakıflar Genel Müdürlüğü bünyesindeki vakıflar ile yönettiği mazbut vakıfların mülkiyetindeki taşınmazların satışları KDV’den istisna tutulacak.

Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) Kanunu’nda ise akaryakıt ve doğal gaz türleri gibi malların ithalinde hesaplanıp teminata bağlanan ÖTV’nin, KDV matrahına dahil edilmesi sağlanacak.

Serbest Bölgeler Kanunu’ndaki değişiklikle, serbest bölgelerde üretim yapan mükelleflerin bu bölgelerde imal ettikleri ürünlerin gelir veya kurumlar vergisinden istisna kazançlarına, serbest bölge içine veya diğer serbest bölgelere satışlardan elde edilen kazançlar da dahil edilecek. Bu düzenleme, 1 Ocak 2026’dan itibaren elde edilen kazançlara uygulanacak.

Organize Sanayi Bölgesi tüzel kişiliğinin vergi muafiyetine yönelik hükme ekleme yapılarak, bu muafiyetin banka ve sigorta muameleleri vergilerini kapsamayacağı belirtiliyor.

Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu’ndaki değişiklikle, 31 Mayıs 2025’e kadar toplu sözleşmelere aykırı olarak kamu görevlilerine koruyucu giyim ve donanım malzemesi yardımı yapan kamu kurum ve kuruluşlarının yetkilileri hakkında idari ve/veya mali takibat ve yargılama yapılamayacak, başlamış olanlar ise işlemden kaldırılacak.

Teknoloji Geliştirme Bölgeleri ve Endüstri Bölgelerinde Yeni Düzenlemeler

Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’nda yapılan değişiklikle, 31 Aralık 2028’e kadar bölgede çalışan AR-GE, tasarım ve destek personelinin, ücretlerinin brüt asgari ücretin 40 katını aşmayan kısmı üzerinden hesaplanan gelir vergisinden, asgari ücret istisnası düşüldükten sonra kalan vergi tutarı terkin edilecek. Bu kapsamdaki ücretlere ilişkin düzenlenen kağıtların brüt asgari ücretin 40 katını aşmayan kısmı damga vergisinden istisna olacak.

Endüstri Bölgeleri Kanunu’ndaki değişikliğe göre ise, endüstri bölgelerine yeni alanların eklenmesi veya çıkarılması kararı Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından verilecek ve Resmi Gazete’de yayımlanacak.

ÖTV’de Kapsamlı Değişiklikler ve Yetkiler

Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nda yapılan düzenlemeyle, Kanun’un II sayılı listesinde yer alan ve yerli katkı oranı en az yüzde 40 olan mallar ile eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar ve mopedler dahil motosikletlerin, Milli Savunma Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Savunma Sanayii Başkanlığı ve Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı tarafından münhasıran milli savunma ve iç güvenlik ihtiyaçlarında kullanılmak üzere ilk iktisabı vergiden müstesna tutulacak.

Cumhurbaşkanı’na, Kanun’un II sayılı listesindeki mallar için ÖTV oranlarını ve matrahlarının alt ve üst sınırlarını 3 katına kadar artırma, sıfıra kadar indirme yetkisi veriliyor. Ayrıca binek otomobillerin motor silindir hacmi, menzilleri ve batarya kapasiteleri için de farklı oranlar belirlenebilecek.

Bazı fosil yakıtlı binek otomobiller ile hibrit otomobillerin ÖTV matrah eşiklerinde ve oranlarında değişikliğe gidiliyor. Motor silindir hacmi ve elektrik motor gücüne göre ÖTV oranları yüzde 80 ile yüzde 220 arasında değişecek. Kamyonet cinsi arazi taşıtları için ise ÖTV oranı yüzde 50 olarak uygulanacak.

Enerji Piyasasında ve Yatırım Teşviklerinde Yenilikler

Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Kanunu ve Elektrik Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun kapsamında, dağıtıcılar herhangi bir dağıtıcıdan toptan LPG alabilecek ancak bu LPG’yi başka bir dağıtıcıya satamayacak.

Yatırım Teşviklerinde Yeni Dönem

Teklifle, Kurumlar Vergisi Kanunu’nda önemli bir değişiklik yapılıyor. Verimli yatırımları teşvik etmek amacıyla indirimli kurumlar vergisi, ilk hesap döneminden itibaren en fazla 10 hesap dönemi boyunca ve yüzde 60 oranında uygulanacak. Kazanılan ancak yararlanılmayan yatırıma katkı tutarları müteakip dönemlerde dikkate alınmayacak.

Yatırımın tamamlanması şartıyla, indirimli kurumlar vergisi uygulanarak yararlanılan kısmı hariç olmak üzere kalan yatırıma katkı tutarı, yatırımın tamamlandığı hesap dönemini izleyen yıllarda yeniden değerleme oranında artırılacak.

Cumhurbaşkanı’na, illeri ve ilçeleri gruplandırma, bu gruplara, Gökçeada ve Bozcaada’da yapılan yatırımlara, sektörlere, teknoloji alanlarına, AR-GE veya tasarım faaliyetlerine, sanayi bölgelerine, kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgelerine veya oluşturulacak teşvik programlarına göre yatırım ve istihdam büyüklüklerini ve yatırıma katkı oranını yüzde 50’yi geçmemek üzere belirleme yetkisi veriliyor.

Ayrıca, yatırım teşvik belgesi kapsamında hesaplanacak yatırıma katkı tutarına mahsuben, toplam yatırıma katkı tutarının yüzde 50’sini ve hak edilen tutarı geçmemek üzere, kurumun diğer faaliyetlerinden elde edilen kazançlarına indirimli kurumlar vergisi oranı uygulatma, bu oranı sıfıra kadar indirme; arsa, bina, kullanılmış makine, yedek parça, yazılım, patent, lisans ve “know-how” gibi harcamaların oranlarını ayrı ayrı veya topluca sınırlama yetkisi de Cumhurbaşkanı’na tanınıyor. Proje bazlı yatırımlar için de süreleri ve oranı artırmaya Cumhurbaşkanı yetkili olacak.

AR-GE ve Destek Personeline Yönelik İstisnalar

Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun’da yer alan gelir vergisi stopajı teşviki de değiştiriliyor. Buna göre, Kanun kapsamındaki AR-GE ve destek personeli ile desteklenen tasarım projelerinde ve tasarım merkezlerinde çalışan tasarım ve destek personelinin ücretlerinin brüt asgari ücretin 40 katını aşmayan kısmı üzerinden hesaplanan gelir vergisinin;

• Doktoralı veya desteklenecek program alanlarından birinde en az yüksek lisans derecesine sahip olanlar için yüzde 95’i,
• Yüksek lisanslı veya desteklenecek program alanlarından birinde lisans derecesine sahip olanlar için yüzde 90’ı,
• Diğerleri için yüzde 80’i terkin edilecek. Ayrıca, AR-GE ve yenilik faaliyetleri ile tasarım faaliyetlerine ilişkin düzenlenen kağıtlardan alınan damga vergisine yönelik istisna tutarı, brüt asgari ücretin 40 katını aşmayacak.

Araştırma Altyapılarının Desteklenmesine Dair Kanun’daki değişiklikle ise, kamu personeli hariç olmak üzere araştırma altyapılarında çalışan AR-GE ve destek personelinin ücretleri için gelir vergisine ve bu kapsamda düzenlenen kağıtların damga vergisine yönelik istisna tutarı, brüt asgari ücretin 40 katını aşmayacak.