Cumhurbaşkanlığı, YÖK, belediyeler ve çeşitli kamu kurumlarını ilgilendiren önemli düzenlemeleri içeren 35 maddelik torba kanun teklifi, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edildi. Teklifte, Anayasa Mahkemesi’nin iptal ettiği bazı hükümlerin yerine getirilen yeni düzenlemeler dikkat çekiyor.
Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Yeniden Geliyor
Anayasa Mahkemesi’nin 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’ye yönelik iptali üzerine, bazı kanunlarda değişiklik yapılması gerekti. Bu kapsamda, Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı’nın adı yeniden Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği olarak düzenleniyor. Bu değişiklik doğrultusunda, Harcırah Kanunu ve Karayolları Trafik Kanunu gibi yasalarda “Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri” ifadesi yer alacak.
Bahis ve Şans Oyunlarında Yeni Dönem
Spor müsabakalarına dayalı bahis oyunlarıyla ilgili kanunda yapılan değişiklikle, bayiliklerin nerede kurulacağı, sayılarının belirlenmesi, ruhsatlandırma süreçleri gibi pek çok yetki artık özel hukuk tüzel kişilerine devredilebilecek. Bu çerçevede, Teşkilat Başkanlığı isterse bazı görevlerini dışarıdan hizmet alımı yoluyla yerine getirebilecek.
TSK Personelinde Rütbe Bekleme Süresi Değişebilecek
Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu’na göre, kuvvet komutanlıklarında oluşabilecek rütbe dengesizliklerinin giderilmesi için rütbe bekleme süreleri Cumhurbaşkanı kararıyla değiştirilebilecek.
Mayın Temizliğinde Vergi Muafiyeti
Milli Savunma Bakanlığı’nın yürüttüğü insani amaçlı mayın ve patlamamış mühimmat temizliği faaliyetlerinde kullanılmak üzere yurtdışından getirilecek ekipmanlar ve eğitimli hayvanlar gümrük vergisinden muaf tutulacak.
YÖK ve Rektör Atamalarında Yeni Yapılanma
Yükseköğretim Kurulu’nun yapısı yeniden şekillendiriliyor. Kurul, toplam 21 üyeden oluşacak:
7’si başarılı profesörler arasından Cumhurbaşkanınca seçilecek,
7’si üst düzey devlet yöneticileri ya da emeklileri arasından yine Cumhurbaşkanınca belirlenecek,
7 üye ise Üniversitelerarası Kurul tarafından seçilecek ve Cumhurbaşkanı tarafından atanacak.
ÜAK tarafından seçilen üyelerin atamaları bir ay içinde yapılmazsa, yeni adayların belirlenmesi için iki hafta süre verilecek. Bu da gerçekleşmezse, atamalar doğrudan Cumhurbaşkanı tarafından yapılacak. Kamu görevlisi olan üyeler ise kendi kurumlarıyla ilişkilerini sürdürebilecek.
Yürütme Kurulu üyelerinden 6’sı, Cumhurbaşkanı tarafından doğrudan ya da Üniversitelerarası Kurul aracılığıyla seçilecek üyeler arasından YÖK Genel Kurulu tarafından belirlenecek.
Ayrıca, devlet ve vakıf üniversitelerine rektör atama yetkisi Cumhurbaşkanı’nda olacak. Vakıf üniversiteleri için mütevelli heyetinin önerisi dikkate alınacak.
Yabancı Akademisyenlere Sınır Geliyor
Yükseköğretim kurumlarında sözleşmeli olarak görev yapacak yabancı uyruklu öğretim elemanlarının sayısı, dolu kadroların %2’sini geçemeyecek. Bu akademisyenlerin dağılımı, isimleri, ücretleri ve sözleşme detayları YÖK tarafından onaylanacak.
Gençlik ve Spor Bakanlığına Yurt Dışı Yetkisi
Gençlik ve Spor Hizmetleri Kanunu’ndaki değişiklikle, Bakanlığın yurt dışında yürüttüğü faaliyetleri daha etkin bir şekilde koordine etmesi amacıyla “koordinasyon ofisleri” kurulacak. Bu ofisler sadece gençlik hizmetlerinde değil, uluslararası spor organizasyonlarında da aktif rol alacak. Ofislerin nerede kurulacağı ve kimlerin çalışacağı gibi tüm detaylar Cumhurbaşkanlığı tarafından belirlenecek.
Ekonomik ve Sosyal Konsey Cumhurbaşkanlığına Bağlanıyor
Ekonomik ve Sosyal Konseyin yapısı ve çalışma kuralları da yeniden düzenleniyor. Buna göre, konseyin üyeleri ve çalışma usulleri doğrudan Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek.
Sendikalara Afet Bölgesinde Yardım Yetkisi
Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu’nda yapılan değişiklikle, sendika ve konfederasyonlar, afet durumlarında (yangın, deprem, sel vb.) üyelik şartı aramaksızın kamu yararına dernekler veya vergi muafiyetine sahip vakıflar aracılığıyla, ayni ya da nakdi yardımda bulunabilecek. Bu yardımlar, sendikaların nakit varlıklarının %10’unu aşamayacak.
Belediyelerin Kurulması ve Kaldırılması İçin Yeni Kurallar
Anayasa Mahkemesi’nin iptali sonrası, belediye kurulmasına ilişkin işlemler yeniden düzenlendi. Artık belediye kurma talepleri, valilik görüşüyle birlikte Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na sunulacak. Yeni iskan bölgelerinde, nüfusu 5 binin üzerinde olan yerleşim yerlerinde belediye kurulabilecek.
Ayrıca, nüfusu 2 binin altına düşen belediyeler köye dönüştürülebilecek. Tüzel kişiliği kaldırılan belediye ve köylerin planlama süreçleri de yeniden düzenlenerek uygulama birliği sağlanacak.
Bazı Kurullara Yapılan Atıflar Yeniden Tanımlanıyor
Biyogüvenlik Kurulu ve Devlet Desteklerini İzleme ve Denetleme Kurulu gibi bazı kurulların kaldırılması nedeniyle, bu kurullara mevzuatta yapılan tüm atıflar, Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek yeni makam ya da kurullara yönlendirilecek.
Yüce Divan Yargılamaları İçin Yeni Süreler
Anayasa Mahkemesi’nin kararı doğrultusunda, Cumhurbaşkanı, yardımcıları ve bakanlar hakkındaki Yüce Divan yargılamalarının 3 ay içinde tamamlanması öngörülüyor. Gerekli görülmesi halinde bu süre 3 ay daha uzatılabilecek.
Ayrıca, görevleri sona ermiş eski bakanlar, jandarma komutanları ve askeri yargı mensuplarının Yüce Divan’da yargılanmasına ilişkin hükümler de yeniden düzenlendi. Bu kişilerin emeklilik hakları korunacak.
İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi Yetkisi Devredildi
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda yapılan değişiklikle, Ulusal Konsey’e yapılmış olan atıflar da artık Cumhurbaşkanının belirleyeceği merciye yapılmış sayılacak.
Çanakkale Savaşları Alanı Başkanlığına Özel Yetkiler
Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı’nın bütçesi, Çanakkale’deki bazı kurumların gelirlerinden ayrılan paylarla desteklenecek. Bu oran, Cumhurbaşkanı kararıyla iki katına kadar artırılabilecek.
Başkanlık, Çanakkale Zaferi etkinliklerini düzenleyebilecek, alan yönetimi ve restorasyon çalışmaları yapabilecek. Bu faaliyetler, Kamu İhale Kanunu kapsamı dışında tutulacak.
Milli Savunma Üniversitesi Rektörünü Artık Cumhurbaşkanı Atayacak
Milli Savunma Üniversitesi’ne rektör atama yetkisi doğrudan Cumhurbaşkanı’na veriliyor. Ayrıca, bazı yasal düzenlemelerle Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı yeniden “Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği” olarak tanımlandığı için, ilgili yasalarda da bu isim değişikliği yapılıyor.
KİT’ler Anonim Şirket Olarak Kurulabilecek
Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT) artık anonim şirket statüsünde kurulabilecek. Bu şirketlerde genel kurul bulunmayacak ve Türk Ticaret Kanunu’nun birçok hükmünden muaf olacaklar. Savunma, güvenlik ve istihbarat alanındaki KİT’ler için daha geniş muafiyetler tanınacak. Bu şirketlerin tüm hak ve yetkileri Cumhurbaşkanı veya belirleyeceği bakanlık tarafından kullanılacak.
Ticaret Bakanlığı’na Döner Sermaye Yetkisi
Yeni torba yasayla birlikte, Ticaret Bakanlığı’na döner sermaye işletmesi kurma yetkisi veriliyor. Bu düzenlemeyle Bakanlık, ihracatı teşvik etmek, ithalatı yönlendirmek, dış ticarette ürün denetimi ve uygunluk değerlendirme gibi alanlarda faaliyet yürütebilecek. Ayrıca, bu faaliyetler kapsamında ihtiyaç duyulan laboratuvarların kurulması ya da mevcutların iyileştirilmesi, numune analizleri ve geri alınmayan numunelerin satışı gibi işlemler de döner sermaye kapsamında gerçekleştirilebilecek.
Dış ticareti geliştirmeye yönelik kurs, seminer, toplantı, danışmanlık gibi hizmetlerin yürütülmesi, yurt dışı teşkilatlarının güçlendirilmesi ve benzeri çalışmalar da döner sermaye işletmesinin görev alanına giriyor.
Bu işletme için 500 milyon liralık başlangıç sermayesi ayrılırken, bu tutar Cumhurbaşkanlığı kararıyla 5 katına kadar artırılabilecek. İşletmenin elde ettiği karlar, önce sermaye tamamlanana kadar işletmeye aktarılacak, sonrasında ise genel bütçeye gelir olarak kaydedilecek.
Sermayeye ayni yardımlar, faaliyetlerden elde edilen karlar ve bağışlar da dahil edilecek. Özellikle bağış ve yardımlar, sermaye sınırına bakılmaksızın doğrudan işletmeye eklenecek.
Gelir kaynakları arasında döner sermaye faaliyetlerinden sağlanan kazançların yanı sıra; İhracatçı Birliklerinden aylık gelirlerinin %10’una kadar, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nden ise %1’e kadar alınabilecek katkı payları bulunuyor. Ayrıca, yap-işlet-devret modeliyle inşa edilen sınır kapıları ve gümrük tesislerinden alınan bakanlık payları da işletmenin gelirleri arasında yer alacak.
Bu katkı payları, ilgili kurumlarca her ayın 15’ine kadar işletme hesabına aktarılmak zorunda olacak. Aksi halde, bu ödemeler kamu alacağı olarak değerlendirilecek ve buna göre tahsil edilecek.
Giderler yalnızca bakanlık görevleri kapsamında yapılacak harcamalarla sınırlı tutulacak. Döner sermaye çalışanlarına yapılan ödemeler de bu kapsama dahil. Bunların dışında başka bir harcama yapılamayacak.
Mali yıl sona erdikten sonra iki ay içinde tüm hesaplar Sayıştay’a ve Hazine ve Maliye Bakanlığı’na sunulacak. Döner sermayeyle alınan taşınmazlar ise Hazine adına tapuya tescil edilerek Bakanlık kullanımına tahsis edilecek.
İşletmenin işleyişine dair tüm usul ve esaslar, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın görüşü alınarak çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenecek.
Özel Barınma Kurumlarında Ruhsat Yetkisi Bakanlıklara Geçiyor
Torba yasada yapılan başka bir düzenlemeyle birlikte, öğrencilere özel barınma hizmeti sunan kurumlara ruhsat verme yetkisi belediyelerden alınarak merkezi idareye devrediliyor. Artık ortaokul ve lise düzeyindeki özel yurtlara ruhsat Milli Eğitim Bakanlığı, yükseköğrenim düzeyindekilere ise Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından verilecek. Bu yetkiler, gerektiğinde valiliklere devredilebilecek. Uygulamaya ilişkin detaylar ise çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek.
Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Düzenlemesi
Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı’nın adının yeniden Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği olarak değiştirilmesiyle birlikte, hukuk hizmetlerine ilişkin kanun hükmünde kararnamede gerekli değişiklikler yapılıyor.
KGK Üyelerine Güvence
Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu’yla ilgili Anayasa Mahkemesi’nin iptal ettiği bir hüküm yeniden düzenlenerek yürürlüğe giriyor. Buna göre, kurum başkanı ve üyeleri görev süreleri dolmadan görevden alınamayacak. Ancak ciddi sağlık sorunları, engellilik ya da atanma şartlarının kaybedilmesi gibi durumlarda Cumhurbaşkanı tarafından görevlerine son verilebilecek.
TSK’ya Yönelik Yetki Maddeleri Tekliften Çıkarıldı
Teklifte yer alan ve Türk Silahlı Kuvvetleri’nde belirli rütbedeki subayların Cumhurbaşkanı kararıyla görevden alınmasını öngören 4. 9. ve 10. maddeler, AK Parti milletvekillerinin önergesiyle tekliften çıkarıldı.
Terfi Sürelerinde Esneklik
Milli Savunma Bakanlığı Personel Genel Müdürü Tümgeneral Orhan Gürdal, kuvvet komutanlıklarındaki rütbe dengelerini sağlamak amacıyla terfi bekleme sürelerinde Cumhurbaşkanı’na esneklik yetkisi verilmesini değerlendirdi. Bu düzenlemenin yalnızca bekleme süresini ilgilendirdiğini, terfi kriterlerinde bir değişiklik yapılmadığını belirtti.
“Bir subayın terfi edebilmesi için sicil notunun en az yüzde 70 olması gerekir. Bekleme süresi sıfırlansa bile bu şart sağlanmazsa terfi mümkün değil,” diyen Gürdal, düzenlemenin kişiye özel değil, genel bir ihtiyaç çerçevesinde hazırlandığını ifade etti. Ayrıca bu yetkinin bugüne kadar hiç kullanılmadığını, ancak gerektiğinde sistemin esnekliğini artıracağını da sözlerine ekledi.
-
-
-
-
-
-
