Kamu kurumlarında görev yapan pek çok devlet memuru, yasal olarak emekli olabilecekleri yaştan önce ayrılmak yerine, 65 yaşına kadar çalışmayı tercih ediyor. Peki, bu tercihin ardındaki temel sebep ne?
En önemli neden, görevde alınan maaşla emekli olduktan sonra bağlanan aylık arasında ciddi bir fark olması. Özellikle 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu kapsamında çalışan memurlar için bu fark oldukça belirgin. Görev maaşları ile emekli maaşları arasında neredeyse yarı yarıya bir düşüş yaşanıyor.
Görevde Alınan Maaş Başka, Emeklilikte Hesaplanan Başka
Devlet memurlarının aylık maaşları birçok unsurun birleşimiyle oluşuyor. Bunlar arasında zamlar, tazminatlar, ek ödemeler gibi kalemler yer alıyor. Ancak ne yazık ki, bu unsurların büyük kısmı emeklilik hesabına dahil edilmiyor.
- Emekli aylığı ve ikramiyesi yalnızca şu kriterlere göre hesaplanıyor:
- Derece ve kademe bilgileri
- Bu bilgilere göre belirlenen gösterge ve ek gösterge rakamları
- Taban aylık katsayısı
- Kıdem aylığı
- Memur maaş katsayısı
- Ek göstergeye göre belirlenen oranlar
Bu sistem, emekli maaşını görevde alınan maaşın çok altına çekiyor. Dolayısıyla birçok memur, daha uzun süre görev yaparak kaybını azaltmaya çalışıyor.
Ek Gösterge ve Tazminatlar Fark Yaratıyor
Emekli maaşını etkileyen en önemli faktörlerden biri de ek gösterge. Özellikle yüksek ek göstergeye sahip kadrolarda (örneğin öğretim üyeleri, müfettişler, doktorlar, mühendisler, öğretmenler gibi) görev yapan memurlar, emekli olduklarında nispeten daha iyi bir maaş alabiliyor.
Ancak şube müdürü, şef gibi önemli sorumluluklar taşıyan ama ek göstergesi düşük olan kadrolarda çalışanlar bu avantajdan yeterince yararlanamıyor. Bu durum da sistemde ciddi bir adaletsizlik yaratıyor.
Makam, temsil ve görev tazminatı alanlarla alamayanlar arasındaki fark yıllar içinde daha da açılmış durumda.
Emekli İkramiyesinde de Dengesizlik Var
Emekli ikramiyesinde de benzer bir adaletsizlik söz konusu. Memurların ikramiyesi, yalnızca emekli keseneğine esas olan maaş unsurları üzerinden hesaplanıyor. Görevde alınan diğer ödemeler bu hesaba dahil edilmiyor.
İşçilerde ise durum farklı: Kıdem tazminatları çalıştıkları süre boyunca aldıkları toplam ücret üzerinden belirleniyor. Bu da bir memurun 30 yıl sonunda alacağı ikramiyeyle bir işçinin kıdem tazminatı arasında ciddi farklara neden oluyor.
Üstelik memurların emeklilik süresinde, yıl ve ay dışındaki küsurat günler için ikramiye ödenmemesi de ayrı bir mağduriyet yaratıyor.
Çözüm Önerisi: Adil ve Gerçekçi Bir Hesaplama Sistemi
Mevcut sistem, uzun yıllar kamu hizmetinde bulunmuş memurlar açısından dezavantajlı bir yapı ortaya koyuyor. Emekli aylıklarının daha adil seviyelere çekilmesi için:
- Ek göstergelerde kapsamlı bir artış yapılması,
- 5434 sayılı Kanun’un Ek 70. maddesindeki oranların güncellenmesi,
- Makam tazminatı alamayanlar için bu hakkın sağlanması,
- Emekli maaşı ve emekli ikramiyesi hesabının görev maaşına daha yakın bir sistemle yapılması gerekiyor.
NOT: Bu düzenlemeler yapılmadıkça, kamu çalışanlarının büyük çoğunluğu hak kaybı yaşamamak için 65 yaşına kadar görevde kalmayı sürdürecektir.
Kaynak: Memurlar.net
-
-
-
-
-
-
