Kademeli Emeklilikte Yaş Sınırı Ne Olacak?

8 Eylül 1999: Bir Günle Değişen Kaderler

8 Eylül 1999 tarihi, emeklilik sistemi açısından sadece bir yasal değişikliğin yürürlüğe girdiği gün değil; aynı zamanda bir kuşağın kaderinin belirlendiği gün olarak hafızalara kazındı. Bu tarihten sadece bir gün sonra işe başlayanlar, öncesinde başlayanlara göre 15-17 yıla varan daha geç emekli oluyor. Aynı okuldan mezun olan, aynı işyerinde çalışan iki kişinin biri 43 yaşında, diğeri 60 yaşında emekli olabiliyor. Bu büyük fark, adalet duygusunu zedeliyor ve sosyal güvenlik sistemine olan güveni sarsıyor.

EMADDER Ne Öneriyor?

Bu adaletsizliğe çözüm bulmak için kurulan Emeklilikte Adalet Derneği (EMADDER), “kademeli emeklilik” adı altında sadece bir geçiş modeli önermiyor; aynı zamanda sosyal barışı da tesis etmeye yönelik bir adım atıyor. Dernek, erkeklerde emeklilik yaşının 43, kadınlarda ise 38’den başlamasını öneriyor. Bu öneri, toplumun önemli bir kesiminden destek görse de bürokratik çevrelerde mali sürdürülebilirlik açısından temkinli yaklaşılıyor.

Kulislerde Hangi Yaşlar Masada?

Ankara kulislerinde kademeli emekliliğin başlangıç yaşı üzerine ciddi bir tartışma yaşanıyor. Bir kesim, 43 yaşın sosyal adalet açısından önemli olduğunu savunurken; bazı teknik çevreler bu yaşın sosyal güvenlik sistemi üzerinde baskı oluşturabileceğini belirtiyor. Bu nedenle orta yol olarak 48-50 yaş aralığı gündeme gelmiş durumda. Bu yaş bandının, hem mali dengeyi koruyabileceği hem de toplumsal beklentilere kısmen yanıt verebileceği düşünülüyor.

Alternatif olarak, sabit yaş modeli de değerlendiriliyor. Bu modelde, 1999-2008 arasında sigortalı olan herkese aynı yaşta emeklilik hakkı tanınması planlanıyor. Örneğin erkeklerde 55, kadınlarda 53 yaş gibi. Bu model, EMADDER’in “kademeli yaş geçişi” önerisinden farklı olsa da, uygulanabilirliği açısından dikkat çekiyor.

Kademeli Emeklilik Sadece Yaş Meselesi Değil

Bu düzenleme yalnızca bir yaş sınırı belirlemekten ibaret değil. Staj ve çıraklık mağduriyetleri, askerlik ve doğum borçlanmaları, Bağ-Kur tescil sorunları gibi birçok kronik sorun da bu süreçte çözüme kavuşabilir. Yani bu model, yıllardır sistemin dışında kalanlara yeni bir umut kapısı olabilir.

Sonuç:

Emeklilik sisteminde yapılacak her düzenleme, sadece bugünü değil; geleceği, genç nesillerin sisteme olan güvenini de etkiliyor. Bu yüzden kademeli emeklilik, teknik bir yasa maddesinden çok daha fazlası. Her önerilen yaş sınırı, toplumun vicdan terazisinde tartılmalı.

Bir günle 17 yıl geç emekli olunmaz. Bu bir sistem hatasıdır, toplumsal bir yaradır.
Emeklilik yaşı hakkaniyetle belirlenmeli, sadece rakamlarla değil, hayatlarla ölçülmelidir.

Soru:

Mehmet Akif Bey, 3 Nisan 1995’te sigortalı oldum. Ancak emeklilik için gerekli prim gün sayım henüz tamam değil. 622 günüm eksik. Geçmişte dondurulmuş Bağ-Kur günlerim var, 1347 gün. SGK, bu sürelerin tamamını ihya etmem gerektiğini söylüyor. Bu doğru mu? – Nilay Hanım / Gaziantep

Cevap:

Evet Nilay Hanım, SGK’nın belirttiği gibi daha önce dondurulmuş Bağ-Kur hizmet sürelerinizi tekrar geçerli hale getirmek istiyorsanız, bu sürelerin tamamını ihya etmeniz gerekiyor. Yani ihtiyacınız olan 622 günü değil, toplamda 1347 günü satın almanız şart. Bu uygulama, doğum ve askerlik borçlanmalarında olduğu gibi “kısmi değil, tam borçlanma” kuralına tabi.

2025 yılı itibarıyla bir günlük ihya için asgari ödeme tutarı 301,22 TL. Bu hesaba göre 1347 günlük ihya için ödemeniz gereken toplam tutar 405.743,34 TL.

Ancak burada dikkat etmeniz gereken bir nokta daha var: Bu ödemeyi yaptıktan sonra emeklilik statünüz SSK’dan Bağ-Kur’a geçebilir. Eğer emekli olmak istediğiniz statü SSK ise, tekrar bu statüye dönebilmek için en az 1261 gün sigortalı olarak çalışmanız gerekir. Bu nedenle ödeme yapmadan önce emeklilik planınızı ve hangi statüden emekli olmayı hedeflediğinizi iyi değerlendirmenizi öneririm.

Kaynak : Mehmet Akif Cenkci /Halktv.com