Bilim Dünyası Şaşkın: Evrenin İşte Böyle Oluşmuş!

James Webb Uzay Teleskobu’nu kullanan bir gökbilimci ekibi, şimdiye kadar gözlemlenen en eski ve en uzak galaksiyi keşfederek yeni bir rekora imza attı. Henüz hakem değerlendirme sürecinde olan ve yayımlanmayı bekleyen bir ön baskı çalışmasında bilim insanları, bu ilkel galaksiye MoM z14 adını verdi.

Büyük Patlama’dan Sadece 280 Milyon Yıl Sonra!

Araştırmacıların hesaplamalarına göre MoM z14, Büyük Patlama’dan yalnızca 280 milyon yıl sonra oluşmuş. Bu da onu, geçen yıl keşfedilen ve evrenin başlangıcından 290 milyon yıl sonra var olan JADES-GS-Z14-0 galaksisinden bile daha erken bir döneme tarihlendiriyor. Karşılaştırmak gerekirse, evrenin günümüzdeki yaşı yaklaşık 13,8 milyar yıl, Dünya’nın yaşı ise yaklaşık 4,5 milyar yıl olarak hesaplanıyor.

James Webb’in yalnızca üç buçuk yıl önce fırlatılmış olması düşünüldüğünde, teleskobun Büyük Patlama’ya bu denli yakın bir dönemi gözlemleyebilme kapasitesi, bilim dünyasında büyük bir şaşkınlık ve heyecan yaratmış durumda.

Zamanda Yolculuk: Uzak Evreni Gözlemlemek

Uzak bir galaksiyi gözlemlemek, aslında geçmişe bakmak anlamına gelir. Çünkü ışık, saniyede yaklaşık 300 milyon metre hızla yol alır ve evrenin sürekli genişlemesi nedeniyle, çok uzaktaki nesnelerden gelen ışık bize ancak milyarlarca yıl sonra ulaşır.

MoM z14’ün yaklaşık 13,5 milyar yıllık bir geçmişe sahip olduğunu söylediğimizde, bu galaksiden gelen ışığın bize ulaşmasının 13,5 milyar yıl sürdüğünü kastediyoruz. Bu yönüyle, şu ana kadar bilimsel bir araç tarafından gözlemlenmiş en uzak ve en eski galaksi konumunda.

James Webb’in Sırrı

Kızılötesi Sensörler ve Kırmızıya Kayma James Webb Uzay Teleskobu, evrenin erken dönemlerini inceleyebilmek için kızılötesi sensörler kullanıyor. Evren genişledikçe, uzak galaksilerin ışığı da gerilir ve daha uzun dalga boylarına kayar. Bu olguya “kırmızıya kayma” adı verilir. Bir galaksi ne kadar uzaktaysa ve ışığı bize ulaşana kadar ne kadar çok zaman geçmişse, kırmızıya kayması da o kadar büyük olur. James Webb, bu özelliği sayesinde çok eski ve çok uzak galaksileri tespit edebiliyor.

MoM z14: Samanyolu’ndan Küçük Ama Ağır Elementlere Sahip!

James Webb, MoM z14’ün Samanyolu galaksisinden yaklaşık 50 kat daha küçük olduğunu belirledi. Ayrıca galakside karbon ve nitrojen gibi ağır elementlerin izlerine de rastlandı. Bu oldukça çarpıcı bir bulgu, çünkü bu elementler ancak yıldızlar tarafından üretildikten sonra evrende yayılabilir.

Oysa Büyük Patlama’dan hemen sonra oluşan ilk galaksiler yalnızca hidrojen ve helyum gibi hafif elementlerden oluşurdu. Bu da MoM z14’ün, evrendeki ilk galaksilerden biraz daha sonraki nesle ait olduğunu gösteriyor.

Sırada Ne Var? İlk Yıldızlara Ulaşılabilecek mi?

James Webb, bu inanılmaz keşfiyle evrenin ilk dönemlerine dair daha fazla bilgi edinme yolunda büyük bir adım attı. Peki, bu teleskop bir gün ilk yıldızların ve galaksilerin doğrudan izlerine ulaşabilir mi? Bu sorunun yanıtı henüz bilinmiyor. Ancak bir şey kesin: Bu büyük kozmik keşiflerin devamı için arayış sürüyor. Bilim dünyası, Webb’den gelecek yeni verilerle evrenin en derin sırlarına ulaşmayı umut ediyor.