“5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” başlığıyla Meclis’e sunulan bu yeni düzenleme, en düşük emekli maaşı ile bayram ikramiyesi tutarlarının güncel asgari ücrete eşitlenmesini amaçlıyor. Teklif ayrıca, bu ödemelerin gelecekte de asgari ücretteki değişimlere göre belirlenmesini öngören bir maddeyi de içeriyor.
Kanun teklifinin gerekçesinde, Türkiye’deki emekli maaşlarının zaman içinde asgari ücretin oldukça gerisinde kaldığına dikkat çekildi. Verilere göre, 2002 yılında ortalama bir işçi emekli maaşı asgari ücretin yaklaşık yüzde 50 üzerindeyken, 2024 yılına gelindiğinde bu durum tam tersine döndü ve emekli maaşları asgari ücretin yüzde 58,8 altında kaldı. Bu vahim tablo, özellikle düşük gelirli emeklilerin sosyal ve ekonomik olarak büyük sıkıntılar yaşamasına ve pek çok emeklinin açlık sınırının altında yaşam mücadelesi vermesine neden oluyor.
Teklifin gerekçesinde ayrıca, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) yaşlılık aylığını, çalışma gücünü kaybedenlerin gelir kayıplarını telafi etme mekanizması olarak gördüğü belirtilse de, mevcut yüksek enflasyon ortamında bu amacın gerçekleşmediği vurgulandı. Milletvekili Necmettin Çalışkan, söz konusu düzenlemenin hayata geçirilmesinin, Anayasa’nın emrettiği sosyal devlet ilkesinin uygulanması açısından da büyük bir öneme sahip olduğunu ifade etti.
Eğer bu kanun teklifi TBMM’de kabul edilerek yasalaşırsa, emekli maaşlarında ve bayram ikramiyelerinde önemli bir artış yaşanacak. Bu artış sayesinde emeklilerin geçim koşulları bir nebze olsun iyileştirilecek ve bu kesim, ekonomik dalgalanmaların olumsuz etkilerine karşı daha dirençli hale gelebilecek.
GENEL GEREKÇE
Bu Kanun Teklifi ile emekli vatandaşlanmızın ekonomik dalgalanmalardan etkilenmesinin önüne geçilerek aylıklarmm ve bayram ikramiyelerinin en az asgari ücret seviyesinde tutulması amaçlanmaktadır.
Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı verilerine göre, 2002 yılında ortalama işçi emekli aylığı, asgari ücretin %50 oramnda üzerinde iken 2024 yılında asgari ücretin %58,8 oranında altında kalmıştır. Sosyal Güvenlik Kurumu, yaşlılık aylığımn amacını çalışma gücünün azalması sonucu gelir kaybına uğramaya bağlı olarak sigortalılann geçimlerini sağlamak olarak ifade eder. Ancak enflasyonist ortama bağlı olarak aylıklar ve bayram ikramiyelerinin satm alma gücü ortalama ücrete göreli olarak her yıl düşmektedir. Bu durum, emeklilerin bir kısmının açlık sımrı altında bir gelire mahkûm olmasına yol açmaktadır.
Anayasada tamımlı sosyal devlet ilkesi gereği devlet, bireylere asgari gelir güvencesi vermelidir. Kanun Teklifi ile sosyal devlet ilkesinin bir gereği olarak en düşük emekli aylığının, asgari ücret düzeyine yükseltilmesi, yılda iki kez verilen bayram ikramiyelerinin asgari ücretten düşük olmayacak şekilde düzenlenmesi ve bu miktarın her yıl yürürlüğe girecek asgari ücret miktanna güncellenmesi amaçlanmaktadır